Barbaros Hayreddin Pasa, Portekizlilerin ardindan Ispanyollarin basat bir deniz gücü olarak yükseldigi ve Akdenizde hakimiyetini genislettigi bir dönemde, buna karsi koyarak en azindan Tunus-Palermo-Malta hattinin dogusunda Türk hakimiyetini pekistiren Türk denizciliginin altin cagini yasatmistir. Hayreddin Pasanin hayati, gazalari ve kahramanliklarini anlatan Gazavatnamesi, Türk edebiyatinda paha bicilmez bir edebi degere sahip, tarihimiz icin de kaynak degeri tasiyan essiz önemde bir eserdir. Halk edebiyati ve kültürünün özgün bir parcasi olan eser, leventlere cesaret vermek amaciyla her savas gemisinde, kahvehaneler vb. gibi halkin yogun olarak gelip gittigi yerlerde bulundurulmakta ve herkes tarafindan okunmaktaydi.
Türk deniz akincilari olan korsanlarin ve leventlerinin cok az bilinen dünyasi, bu Gazavatnamede bize kendini göstermektedir. Bu yönüyle söz konusu eser, Türklerin Anadoluyu vatan tutarken dayandiklari uc kültürünün ürünleri olan Battal Gazi ve Danismendname destanlarinin devami niteligindedir. Barbarosun temsil ettigi Müslüman Türk korsanlar kusagi, Ispanyollarin reconquista yeniden fetih ile Endülüste etnik ve dini temizlik yaptiklari bir dönemin ardindan Ispanyol ve Portekizlilerin hedefindeki kendini güvende hissetmeyen Akdeniz Müslümanlarinin nefs-i müdafaa anlamina gelen varliklarini koruma devresinin ürettigi sembol sahsiyetlerdir. Bunlarin Türk soylu olusu Akdenizde varligi 11. yüzyila kadar inen Türk denizcilik kültürünün bir tezahürü olarak kendini göstermektedir.
Nesri yapilan Hayreddin Pasa Gazavatnamesinin Gazavat-i Hayreddin Pasa ve zeylinin müellifi, Barbarosun cagdasi Murad mahlasli Seyyid Muraddir. 1541 yilinda tamamlanan eserin birinci kisminin müellif nüshasi kayiptir. 14 nüshasi oldugu tahmin edilen eserin elimizde olan ve nesre esas aldigimiz 321 varaktan olusan Escorial nüshasi, Madridde Ispanya Escorial Kraliyet Manastiri Kütüphanesinde muhafaza edilmektedir MS 1663. Ikinci kisimda nesrettigimiz eserin müellif nüshasi olan zeyli ise, 28 Agustos 1546 tarihinde Hayreddin Pasanin ölümünden iki ay sonra yazilmis olup tek bir yazma halinde Paris Milli Kütüphanesinde Bibliothque Nationale de France muhafaza edilmektedir Suppl. Turc 1186. Bu sekliyle elinizdeki calisma, özgün metin ve zeyliyle birlikte, Barbaros Hayreddin Pasanin kesintisiz yasam öyküsünü ve faaliyetlerini anlatan bir bütün halinde okurlara ilk defa sunulmaktadir.
Calismamizin basinda eser, yazari, nüshalari hakkinda bilgiler yaninda Barbarosun Osmanli ve Ispanyol kaynaklarina dayanan özet bir biyografisi ve eserin genel degerlendirmesi, bir bölüm halinde konulmustur. Ayrica okuyucuya fikir vermesi acisindan eserin ve zeylinin örnek kopyalari eklere yerlestirilmistir. Eser, 16. yüzyil Türkcesinin zengin bir örnegi olmasi sebebiyle Türkoloji calismalari icin de degerli bir kaynak niteligindedir.
